Cuốn sách “Nếu chúng ta không cháy lên” là tập bút ký chính luận của nhà văn Ma Văn Kháng, một cây bút lớn của nền văn học Việt Nam hiện đại. Cuốn sách được Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản và phát hành vào cuối tháng 3/2023, là sự nối tiếp tác phẩm bút ký chính luận đầu tiên mang tên “Lời nói thẳng” được Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản năm 2018. Cuốn sách tập hợp 40 bài viết của Ma Văn Kháng đăng trên chuyên mục “Sinh hoạt đảng” của Tạp chí Xây dựng Đảng trong các năm 2019 - 2022, thể hiện những suy tư, chiêm nghiệm của tác giả trước những vấn đề nóng bỏng của xã hội và thời đại, những vấn đề còn cần phải bàn đến trong công tác xây dựng Đảng. 40 bài viết là 40 câu chuyện xảy ra trong đời sống thực chất chứa bao suy tư, chiêm nghiệm của tác giả trước những vấn đề nóng bỏng của xã hội và thời đại, những vấn đề còn cần phải bàn đến trong công tác xây dựng Đảng như: trách nhiệm công dân; gương người tốt, việc tốt; nhận thức về lý tưởng của người vào Đảng; trách nhiệm, nghĩa vụ của người đảng viên; sự nêu gương của cán bộ lãnh đạo; việc trọng dụng người tài đức; những biểu hiện về suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của không ít cán bộ, đảng viên… Nhà văn từng chia sẻ: “Tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là nguồn cảm hứng rất mạnh mẽ của bản thân mình. Tại sao nó lại cảm hứng? Thứ nhất là mình có niềm tin. Niềm tin vào chân lý, vì cái lý tưởng mình theo đuổi nên tạo hứng khởi”. Và đó có lẽ chính là động lực để ông tiếp tục lao động sáng tạo, tìm tòi, khám phá và cống hiến nhiệt huyết khi đã ở vào cái tuổi “xưa nay hiếm”. Những vấn đề thời sự của đất nước, dù đề cập đến những mặt trái của xã hội nhưng qua ngòi bút của nhà văn, lại được chuyển tải một cách nhẹ nhàng, tự nhiên mà sắc gọn, mạch lạc, cuốn hút và mang tính nhân văn sâu sắc, như GS. Phong Lê nhận định: “Không xu thời. Không a dua chính trị. Không xương xẩu, khô khan kiểu tuyên huấn… mà tự nhiên, nhuần nhị như không”. Đó là những lời nhắc nhở, cảnh tỉnh nhẹ nhàng mà sâu sắc về nhân cách, trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi công dân, mà trên hết là cán bộ, đảng viên, qua đó mỗi người tự soi chiếu, chiêm nghiệm và thức tỉnh chính mình. Từ đó có ý thức tự tu dưỡng, trau dồi, rèn giũa, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng trong thời kỳ mới, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch, tổ chức đảng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cuốn sách là tài liệu tham khảo bổ ích đối với cán bộ, đảng viên và nhân dân, giúp độc giả có thêm một góc nhìn về những vấn đề thời sự, xã hội của đất nước thông qua lăng kính của khoa học xã hội nhân văn như văn hóa học, triết học, tâm lý học…, qua đó góp phần giáo dục, nâng cao nhận thức cho các thế hệ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, nhất là đối với thế hệ trẻ.