Từ tiếp cận xã hội học, tầng lớp trung lưu là một bộ phận trong cấu trúc phân tầng của xã hội, là tầng lớp "giữa" (nhóm nghèo và nhóm giàu có), góp phần "trung hòa" sự phân cực xã hội. Người ta nhận thấy rằng: xã hội nào có tầng lớp trung lưu chiếm tỷ trọng càng lớn, thì mức độ phân cực xã hội càng giảm, cơ hội bảo đảm sự đồng thuận xã hội càng nhiều hơn. Tầng lớp trung lưu cũng sẽ nuôi dưỡng, phát triển một văn hóa riêng, kế thừa các giá trị truyền thống và hội nhập với các giá trị hiện đại, củng cố vốn con người, thông qua giáo dục và chuyên môn hóa sâu những nghề nghiệp của xã hội hiện đại, phát triển. Có tầng lớp trung lưu thì tất yếu sẽ hình thành nhóm các gia đình trung lưu. Từ trước đến nay, các nghiên cứu về gia đình đã đề cập tới nhiều chiều cạnh phong phú của đời sống hôn nhân và gia đình Việt Nam.

    Khái niệm "trung lưu" hay "tầng lớp trung lưu" cũng chỉ mới được đề cập trở lại trong thời gian gần đây. Trong khi đó, ở các xã hội đang phát triển, xã hội quá độ (nhờ công nghiệp hóa và hiện đại hóa), tầng lớp trung lưu đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Ngoài ra, các "gia đình trung lưu"- như những đơn vị xã hội quan trọng của tầng lớp trung lưu - đang lưu giữ và thực hành các khuôn mẫu lối sống, cùng những vai trò tích cực của chúng trong sự phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa của đất nước hiện nay và trong những thập niên tới. Đây cũng là những nội dung chính được rút ra từ kết quả nghiên cứu của đề tài cấp Bộ cùng tên "Gia đình trung lưu ở Việt Nam với các quá trình phát triển kinh tế -xã hội - văn hóa" thuộc chương trình nghiên cứu khoa học trọng điểm cấp Bộ "Nghiên cứu, đánh giá tổng thề về gia đình thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế" do Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam là cơ quan chủ quản. Đề tài được triển khai từ năm 2018-2019, do GS.TS. Trịnh Duy Luân là Chủ nhiệm đề tài và Hội Xã hội học Việt Nam là cơ quan chủ trì.