Chương trình tiếng Việt trong Chương trình giáo dục phổ thông mới ra mắt và bắt đầu được triển khai áp dụng trong toàn bộ hệ thống các trường tiểu học thì đã có nhiều ý kiến tranh luận sôi nổi, thậm chí trái chiều trên các phương tiện truyền thông cũng như trên các diễn đàn học thuật. Điều này một mặt chứng tỏ rằng môn Tiếng Việt, với tư cách là một môn học bắt buộc trong chương trình Tiểu học, luôn thu hút được sự quan tâm lớn của cộng đồng giáo viên, phụ huynh, các nhà nghiên cứu và giới truyền thông, mặt khác, nó cho thấy nhu cầu cấp thiết về một nghiên cứu chuyên sâu nhằm so sánh Chương trình tiếng Việt tiểu học với chương trình dạy và học tiếng mẹ đẻ ở các quốc gia tiên tiến để đánh giá và rút ra những bài học kinh nghiệm thực tiễn đối với chương trình tiếng Việt tiểu học của nước ta.

    Với mong muốn nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề giáo dục ngôn ngữ nói chung và giáo dục tiếng mẹ đẻ trong nhà trường phổ thông nói riêng, chúng tôi lựa chọn chương trình tiếng mẹ đẻ cấp tiểu học tại hai quốc gia là Anh và Australia để so sánh với chương trình tương ứng ở Việt Nam. Anh và Australia là hai quốc gia có nền giáo dục tiên tiến, thường được xem là hình mẫu trong việc thiết kế và triển khai chương trình giáo dục tiếng mẹ đẻ (tiếng Anh) trong trường phổ thông. Trong khi Anh là một quốc gia có truyền thống lịch sử và bề dày trong lĩnh vực giảng dạy tiếng mẹ đẻ thì nền giáo dục Úc là một nền giáo dục hiện đại, lại được hấp thu những ảnh hưởng nhất định từ nền giáo dục Anh Quốc. Việc so sánh đối chiếu chương trình tiếng Việt Tiểu học trong Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể với chương trình giáo dục tiếng mẹ đẻ của một quốc gia châu Âu và một quốc gia ở vùng châu Á - Thái Bình Dương sẽ giúp làm sáng tỏ những sự giống nhau và khác nhau của các chương trình giáo dục tiếng mẹ đẻ trong các bối cảnh địa lí, kinh tế, chính trị và văn hóa khác nhau.

    Trong chuyên khảo này, lấy chương trình tiếng Việt Tiểu học làm cơ sở, chúng tôi tiến hành so sánh với chương trình tương ứng của Anh và Australia trên các bình diện khác nhau: Mục tiêu và yêu cầu giáo dục (chương 2), Ngữ liệu và nội dung giáo dục (chương 3), Phương pháp, việc đánh giá kết quả giáo dục (chương 4). Từ việc phân tích và so sánh một cách toàn diện như vậy, chuyên khảo đã chỉ rõ những tương đồng và khác biệt trong chương trình tiếng Việt tiểu học của Việt Nam và chương trình của Anh cũng như của Australia, từ đó gợi mở ra những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong quá trình hoàn thiện chương trình của mình. Chuyên khảo cũng dành chương 5 để khảo sát thái độ của các nhà hoạch định chính sách giáo dục, các chuyên gia xây dựng chương trình và các giáo viên tiểu học ở các vùng miền khác nhau đối với chương trình tiếng Việt tiểu học. Những kết quả định lượng cũng như định tính của khảo sát này mang đến một cái nhìn tổng thể và đa chiều về chương trình tiếng Việt tiểu học. Đồng thời, nó cũng giúp soi sáng thêm các bình diện được so sánh của các chương trình tiếng mẹ đẻ của Việt Nam, Anh và Australia trong bối cảnh cụ thể của chương trình tiểu học tại Việt Nam.