Trong thể thao, nếu nói bóng đá là môn thể thao “vua” thì trong văn học, tiểu thuyết là thể loại chủ chốt, bởi tiểu thuyết có thể phản ánh đầy đủ nhất, sinh động nhất hiện thực cuộc sống xã hội. Từ khi Trung Quốc bước vào thời kỳ mở cửa, văn học đương đại, đặc biệt là tiểu thuyết đương đại đã gặt hái được nhiều thành tựu rực rỡ, được bạn đọc Trung Quốc và thế giới đón nhận nồng nhiệt.

Ở Việt Nam, nhiều tiểu thuyết của Vương Mông, Mạc Ngôn, Phùng Ký Tài, Giả Bình Ao, Trương Hiền Lượng đã được dịch ra tiếng Việt, đặc biệt là tiểu thuyết của Mạc Ngôn đã tạo nên “cơn sốt” ở Việt Nam. (Xem tạp chí Sông Hương số 166 – 12/2002 và An ninh thế giới số 19 – 3/2004). Nhiều nhà văn đương đại Trung Quốc đã được các giải thưởng quốc tế như Mạc Ngôn, Giả Bình Ao, Trương Khiết, Tô Đồng, Khương Nhung, Tốt Phi Vũ, và tác phẩm của họ đã được dịch ra nhiều thứ tiếng như Anh, Pháp, Ý, Nhật,

Chuyên luận Tiểu thuyết Trung Quốc trong thời kỳ cải cách mở cửa này gồm 3 phần:

Phần một nói về cơ sở xã hội, chính trị, văn hóa tạo nên sự phồn vinh của văn học và sự phồn vinh của văn học lại thúc y, đẩy lý luận văn học phát triển. Ở đây, người viết trình bày những nguyên nhân tạo nên thành tựu, đồng thời cũng chỉ ra những hạn chế đương đại Trung Quốc. Tiếp đến là nói về tình hình sáng tác tiểu thuyết những năm đầu sau “Cách mạng văn hóa” cho đến những năm đầu của thế kỷ XXI. Trong vết chương này, người viết nêu ra số lượng tiểu thuyết đã được in,