Biển Đông là điểm kết nối của nhiều tuyến đường hàng hải và hàng không huyết mạch, là nơi đan xen lợi ích của nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ. Hòa bình và ổn định ở Biển Đông có ảnh hưởng trực tiếp đến hòa bình và ổn định của khu vực và thế giới. Những vấn đề xung đột, căng thẳng leo thang trong tranh chấp ở Biển Đông những năm qua diễn ra ngày càng phức tạp, khó lường, trở thành mối quan tâm chung của nhiều quốc gia trong và ngoài khu vực. Bước sang thập niên thứ hai của thế kỷ 21, bối cảnh Biển Đông được định hình bởi sự quốc tế hóa mạnh mẽ, Biển Đông đã trở thành nơi va chạm giữa hai đại chiến lược của hai cường quốc hàng đầu Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Trên cơ sở phân tích cách tiếp cận hiện thực – Lý thuyết xung đột và cách tiếp cận tự do – Lý thuyết hợp tác phát triển, cuốn sách chỉ ra các yếu tố chung chi phối các chủ thể trong quá trình hoạch định chính sách Biển Đông tới 2030. Đó là các yếu tố địa chính trị, địa kinh tế, địa sinh thái, từ đó nhận định chiến lược Biển Đông của các bên can dự chủ yếu sẽ là tiếp nối có điều chỉnh các chiến lược trong giai đoạn trước. Bên cạnh đó, cuốn sách cũng đề cập một cách có hệ thống đến các xu hướng về cạnh tranh và xung đột đối với khu vực biển Đông đến 2030, đồng thời chỉ ra xu hướng hợp tác về kinh tế, an ninh trong thời gian tới trên vùng biển này.

Đối với Việt Nam, nghiên cứu khẳng định rằng đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để chứng minh chủ quyền của mình đối với Hoàng Sa và Trường Sa cũng như các quyền của mình đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa trên biển. Thứ hai, phản đối việc sử dụng vũ lực và theo đuổi một giải pháp hòa bình lâu dài cho tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS. Thứ ba, trong khi chờ đợi một giải pháp như vậy, Việt Nam luôn tích cực làm việc với các bên khác để quản lý tranh chấp và giữ gìn ổn định khu vực.

Nói chung, Biển Đông đang trở thành một đấu trường cho cạnh tranh chiến lược Mỹ-Trung, đặt ra cho các quốc gia yêu sách những thách thức và cơ hội. Trong khi tranh chấp có nguy cơ dẫn đến xung đột vũ trang, những nguy cơ liên quan đến cuộc cạnh tranh quyền lực lớn này có thể thúc đẩy các quốc gia yêu sách hướng tới việc thúc đẩy hợp tác và giảm căng thẳng. Nghiên cứu nhận định, các giải pháp dài hạn nên bắt đầu bằng những sáng kiến có quy mô nhỏ, ít nhạy cảm và trong các lĩnh vực cụ thể.