Quy định dán nhãn, phân phối sách tại các quốc gia
12.05.2024

Khác với nhiều ấn phẩm như phim ảnh, trò chơi điện tử thường được yêu cầu về dán nhãn theo độ tuổi, nhiều quốc gia trên thế giới không có quy định tương tự dành cho sách.

Ngoại trừ các dòng sách thiếu nhi (children's book) và các sách hướng đến độ tuổi thanh thiếu niên (young adult) thường được ghi kèm với các khuyến nghị về độ tuổi, các đầu sách từ chuyên ngành đến thường thức, từ khoa học tự nhiên đến lịch sử, xã hội, cũng như các đầu sách văn chương thường ít kèm theo dán nhãn độ tuổi. 

Tuy vậy, một số quốc gia vẫn có quy định riêng hướng đến bảo vệ người chưa trưởng thành trước các ấn phẩm chứa nội dung bị đánh giá là không phù hợp với lứa tuổi, từ dán nhãn sách như Australia đến thắt chặt hệ thống phân phối, phát hành, giới thiệu sách như Nhật Bản.


Tiêu chí nào cho việc phân loại và dán nhãn sách 

Dán nhãn sách tại Australia

Như hầu hết quốc giả khác, luật pháp Australia quy định phim ảnh và trò chơi điện tử phải được phân loại dán nhãn theo độ tuổi trước khi phát hành. Theo trang web chính thức về phân loại classification.gove.au, các ấn phẩm này được xếp vào loại khuyến nghị (gồm các mức độ như G, PG, M) và giới hạn (gồm các mức độ như MA+, R 18+, X 18+). 

Trái lại, đa số xuất bản phẩm như sách báo, tạp chí sẽ không cần dán nhãn phân loại và bất kỳ ai cũng có thể mua và đọc hợp pháp. Chỉ những ấn phẩm có khả năng bị từ chối phân loại, hoặc giới hạn riêng cho độ tuổi trưởng thành (thường là ấn phẩm chứa yếu tố khỏa thân hoặc miêu tả lộ liễu tình dục) thì mới cần được thẩm định, phân loại. 

Dựa trên kết quả phân loại, những cuốn sách này sẽ được dán nhãn tương ứng:


Ngoài ra, còn có các ấn phẩm bị từ chối phân loại (Refused Classification - RC) không được phép mua bán, thuê, quảng cáo, nhập khẩu vào Australia.

Từ đây có thể thấy trong tùy trường hợp mà nhãn dán đóng vai trò quy định người tiêu dùng được mua hay không được mua xuất bản phẩm (Giới hạn) hoặc chỉ có vai trò khuyến nghị về độ tuổi (Không giới hạn).

Quy định chặt chẽ về phân phối sách tại Nhật

Là một người từng sinh sống tại Nhật Bản nhiều năm và nghiên cứu về nền xuất bản nước này, dịch giả Nguyễn Quốc Vương cho biết rằng Nhật Bản có thị trường xuất bản hoạt động trên nguyên tắc tự chủ. Theo đó các đơn vị phát hành khi muốn xuất bản thì không thông qua giấy phép từ các cơ quan quản lý. Tuy nhiên, việc sản phẩm bán ra cho ai, dùng ở đâu thì lại có những quy định cụ thể ràng buộc.

Về giới hạn độ tuổi dành cho xuất bản phẩm, Nhật có "Luật về các ấn phẩm có thể ảnh hưởng tiêu cực đến thanh thiếu niên". Ấn phẩm cần được đơn vị xuất bản và cơ quan có thẩm quyền tại địa phương xem xét là có tiêu chí độc hại với người dưới 18 tuổi hay không, thường xoáy vào các nội dung khai thác yếu tố tính dục, bạo lực, tự sát và tội phạm.

Thay vì dán nhãn sách, Nhật Bản có các quy chế về phổ biến, lưu hành xuất bản phẩm. Ảnh minh họa: Mainichi

Ấn phẩm được xác định là ảnh hưởng tiêu cực đến thanh thiếu niên (18+, for adult - chỉ dành cho người trưởng thành) thì không bị yêu cầu phải dán nhãn, song sẽ chịu quy định chặt chẽ về phân phối: Người dưới 18 tuổi không được phép mua, do đó người bán hàng có quyền yêu cầu xuất trình giấy tờ khi nghi ngờ độ tuổi; Không được bày bán ở không gian công cộng, mà chỉ bán trong không gian kín, có camera giám sát.

Để xác định sách xếp vào diện 18+, người đứng đầu địa phương chịu trách nhiệm thành lập hội đồng gồm những người có chuyên môn và đại diện từ địa phương. Hội đồng này sẽ bỏ phiếu quyết định danh sách những ấn phẩm 18+ và danh sách này sẽ cập nhật, công bố thường xuyên. Việc phân loại sách do đó phụ thuộc rất lớn vào sự công tâm của những người thuộc hội đồng. 

Ấn phẩm được đưa vào các danh sách này sẽ không được bán, truyền bá đến người dưới 18 tuổi, cũng như không được đưa vào thư viện công. Đối tượng vi phạm sẽ bị xử lý hành chính như phạt tiền (chứ không hình sự hóa). Có những trường hợp nảy ra tranh cãi thì tác giả hay nhà xuất bản có thể kiện hội đồng ra tòa dân sự. 

Liên quan đến việc nhiều người lên tiếng yêu cầu phân loại, dán nhãn sách theo độ tuổi cho sách, ông Vương nhận định điều này rất khó thực hiện với các tác phẩm văn chương, vì vốn dĩ văn chương không gò bó trong những khuôn khổ cố định. Ngoài ra, xác định độ tuổi phù hợp đọc tác phẩm có nội dung nhạy cảm còn do nhiều yếu tố môi trường xã hội, pháp lý, tâm lý tiếp nhận của người đọc, khác biệt văn hóa. 

Một ví dụ điển hình là các tác phẩm của Haruki Murakami - một trong những tác giả văn học đương đại Nhật được đọc nhiều nhất tại nước này và trên thế giới - thường gồm các phân đoạn miêu tả trực diện tính dục - tình dục nhưng tại Nhật không bị xếp vào sách giới hạn độ tuổi trên 18, mà được bán và quảng bá rộng rãi, không chịu kiểm soát ngặt nghèo. Tuy nhiên trường hợp này có thể được xem xét và kết luận rất khác ở những quốc gia khác, nền văn hóa khác.

(Theo chia sẻ từ Báo Znews - Tác giả: Tâm Anh).

Tin chọn lọc khác
Quy định dán nhãn, phân phối sách tại các quốc gia
11.05.2024
Phân loại sách theo độ tuổi không phổ biến trên diện rộng như phim ảnh, nhưng một số quốc gia vẫn có quy định pháp lý riêng cho việc phát hành và phân phối.
Chào mừng đại hội Hội Xuất bản Việt Nam khóa V
12.07.2023
Sáng 12/7, tại Hà Nội diễn ra phiên họp thứ nhất Đại hội Hội Xuất bản Việt Nam khóa V với sự tham gia của gần 250 đại biểu thay mặt hơn 11.000 hội viên.  Đại hội Đại biểu Hội Xuất bản Việt Nam khóa V và mục tiêu phát triển văn hoá đọc
Ngày hội sách và văn hóa đọc tại Lai Châu
28.04.2023
Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Than Uyên phối hợp với Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thông huyện tổ chức Ngày hội sách và văn hóa đọc năm 2023 với nhiều hoạt động bổ ích thu hút sự tham gia của đông đảo thầy, cô giáo, học sinh, phụ huynh học sinh trong toàn huyện.
10 tựa sách hay tiêu biểu được giới thiệu trực tiếp từ các Nhà xuất bản
25.04.2023
Book365.vn trân trọng giới thiêu 10 tựa sách hay tiêu biểu được giới thiệu trực tiếp từ các Nhà xuất bản, bên cạnh hàng ngàn tựa sách được giới thiệu nhân dịp Ngày sách và văn hoá đọc Việt Nam năm nay. Xin mời Quý bạn tham khảo. 
Các sách trợ giá đến 50% tại Sàn
22.04.2023
Các nhà xuất bản, đơn vị phát hành trên Sàn Book365.vn (khoảng hơn 100 gian hàng) và một số đơn vị xuất bản lớn vẫn giới thiệu đến chúng ta hàng ngàn đầu sách với ưu đãi từ 15%-50% trong những ngày diễn ra Hội sách. 
Chương trình Ngày sách và Văn hoá đọc diễn ra tại Huế
21.04.2023
Lễ khai mạc Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ hai sẽ diễn ra chiều 21/4, tại Bảo tàng lịch sử Thừa Thiên - Huế. Nơi đây cũng diễn ra hội sách và nhiều sự kiện hấp dẫn cho người yêu đọc sách. Sau đây là chi tiết những sự kiện và hoạt động diễn ra tại Huế trong những ngày này. Book365.vn kính gửi thông đến Quý bạn: 
Sẵn sàng cho Ngày Sách và Văn hóa đọc lần thứ hai tại Thừa Thiên - Huế
21.04.2023
Lễ khai mạc Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ hai sẽ diễn ra chiều nay 21/4, tại Bảo tàng lịch sử Thừa Thiên - Huế. Công tác chuẩn bị đã hoàn tất.
Chương trình chào mừng Ngày sách và văn hoá đọc của Sàn Book365
20.04.2023
Năm nay, mặc dù chưa huy động được các nguồn tài trợ lớn như mọi năm để có những kỳ trợ giá sâu cho bạn đọc, tuy nhiên với tình yêu sách, tinh thần hưởng ứng “Ngày sách và văn hoá đọc Việt Nam lần thứ II”, Book365 trân trọng và vui mừng thông tin đến toàn thể Quý bạn các chương trình sắp tới sẽ diễn ra trên Sàn như sau:
Trưng bày 11 sách cổ của triều Nguyễn
19.04.2023
Nhiều sách cổ triều Nguyễn được Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế trưng bày dịp Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam. 11 cuốn sách cổ triều Nguyễn được trưng bày ở điện Long An, nay là Bảo tàng cổ vật cung đình Huế, sáng 19/4. 
Vĩnh Phúc hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 2023
08.04.2023
Sáng 8/4, tại Trường THCS Hoa Sơn, huyện Lập Thạch, Sở Thông tin và Truyền thông Vĩnh Phúc phối hợp tổ chức chương trình hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm 2023.
Sôi nổi Ngày hội Sách và Văn hóa đọc - Phát động Cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc tỉnh Thái Nguyên
18.04.2023
Hưởng ứng Ngày Sách và Văn hoá đọc Việt Nam lần thứ 2 - năm 2023, Ngày Sách và Bản quyền thế giới, ngày 18/4, tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS Định Hóa (Định Hóa), Thư viện tỉnh tổ chức Ngày hội Sách và Văn hóa đọc - Phát động Cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc tỉnh Thái Nguyên năm 2023. Dự chương trình có đại diện các sở, ban, ngành của tỉnh; lãnh đạo huyện Định Hóa và giáo viên, học sinh các trường học trên địa bàn huyện.
Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 2023 "Sách cho tôi, cho bạn"
20.04.2023
Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 2023, lễ khai mạc sẽ diễn ra lúc 8 giờ ngày 21/4. Các hoạt động tại đây kéo dài từ 21 đến hết 25/4, với các chương trình tọa đàm, giới thiệu tác giả tác phẩm, giao lưu, các chương trình văn nghệ, giới thiệu di sản văn hóa Huế…
Nâng cao văn hóa đọc, tầm quan trọng của việc đọc sách trong cuộc sống hiện đại
19.04.2023
Nhân dịp kỷ niệm Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 2 năm 2023, sáng nay (19/4), Đài Tiếng nói Việt Nam đã tổ chức một gian trưng bày sách tại Trung tâm Phát thanh Quốc gia (số 58 Quán Sứ, Hà Nội) để giới thiệu các tác phẩm được lưu trữ trong thư viện của Đài. Việc đọc sách không chỉ có lợi cho sức khỏe tinh thần và phát triển cá nhân mà còn giúp thư giãn và khám phá thế giới xung quanh một cách mới mẻ.
Rộn ràng các hoạt động chào mừng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam
20.04.2023
Ngày 21/4 tới đây, Ban Quản lý Phố Sách Hà Nội sẽ khai mạc sự kiện Sách - Cho bạn, cho tôi với sự tham gia hưởng ứng của các đơn vị xuất bản, công ty phát hành sách trên địa bàn thành phố. Đây cũng là chương trình được UBND quận Hoàn Kiếm phát động nhằm phát huy hiệu quả không gian văn hoá đọc tại Phố Sách Hà Nội để nơi đây thực sự trở thành điểm đến văn hóa tại Thủ đô sau 6 năm đi vào hoạt động.
Các tác phẩm điêu khắc từ sách cũ
16.03.2023
Triển lãm của nghệ sĩ điêu khắc - tạo hình người Anh Su Blakcwell đã giới thiệu với du khách nhiều tác phẩm điêu khắc độc đáo tạo hình từ sách cũ.
Trích dẫn sách hay dành tặng phái nữ
08.03.2023
Nhân ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, Book365 xin gửi lời chúc đến một nửa xinh đẹp của thế giới, chúc quý bạn 365 ngày vui vẻ và ngập tràn hạnh phúc! Sau đây là một số trích dẫn sách hay về phụ nữ, rất mong đó sẽ là những lời động viên hiệu quả, giúp chị em tự tin hơn trong công việc và cuộc sống.
Tin xem nhiều
Tin mới nhất