4/2021

Năm 2021 là năm đầu của Kế hoạch 5 năm Việt Nam thoát khỏi thu nhập trung bình thấp, năm đầu của Chiến lược 10 năm thành nước thu nhập trung bình cao và năm đầu của Khát vọng 25 năm thành nước phát triển có thu nhập cao. Là năm đầu của một giai đoạn lịch sử.

Năm 2021 cũng là năm đầu thực hiện các chiến lược quốc gia của ngành Thông tin và Truyền thông: Chiến lược Hạ tầng số, Chiến lược Hạ tầng bưu chính, Chiến lược Phát triển doanh nghiệp công nghệ số, Chiến lược Chính phủ số, Chiến lược Kinh tế số và Xã hội số, Chiến lược An toàn không gian mạng Quốc gia, Chiến lược Chuyển đổi số báo chí. Các chiến lược này sẽ được ban hành năm 2021. Các đơn vị trong Ngành sẽ cùng chung tay xây dựng chiến lược và thực hiện. Đã là chiến lược thì phải xuất sắc, có tầm nhìn xa, có mục tiêu cao để thay đổi thứ hạng quốc gia, góp phần để Việt Nam phát triển nhanh và bền vững, và đặc biệt phải có cách tiếp cận và giải pháp độc đáo, đột phá để việc khó thành dễ làm, khả thi.

Chiến lược Hạ tầng số thì trọng tâm là 5G, là Cloud, là công nghệ và hạ tầng được cung cấp dưới dạng dịch vụ, là một số Platforms thiết yếu, là mỗi người dân một điện thoại thông minh, mỗi hộ gia đình một đường truyền Internet cáp quang. Hạ tầng số Việt Nam đạt top 30 thế giới vào trước năm 2025. Sự chung tay hợp tác, dùng chung hạ tầng của các doanh nghiệp hạ tầng số là quan trọng, nhất là trong triển khai 5G thông qua roaming trong nước. Hạ tầng phải đi trước, đi nhanh. Hạ tầng số là hạ tầng nền kinh tế số nên Việt Nam phải làm chủ thiết bị hạ tầng. Xây dựng hạ tầng số là đổi mới lần hai của lĩnh vực bưu chính viễn thông.

Chiến lược Hạ tầng bưu chính thì trọng tâm là hạ tầng chuyển phát đến từng hộ gia đình, là nền tảng địa chỉ số VPostCode, là các sàn giao dịch thương mại điện tử cho các hộ nông dân, hộ gia đình và cá nhân kinh danh, là số hoá toàn bộ hoạt động kinh doanh và dịch vụ của bưu chính. Hạ tầng bưu chính đảm bảo dòng chảy vật chất bên cạnh dòng chảy dữ liệu, nhưng trọng tâm là đến hộ gia đình.

Trọng tâm của Chiến lược Phát triển doanh nghiệp công nghệ số là tinh thần Make in Vietnam, là chuyển đổi Việt Nam thành quốc gia số, là giải các bài toán Việt Nam bằng công nghệ, là phát triển các nền tảng chuyển đổi số, là làm chủ công nghệ qua việc đẩy mạnh ứng dụng, và từ cái nôi Việt Nam sẽ đi ra toàn cầu. Phát triển 100.000 doanh nghiệp công nghệ số vào năm 2025 là mục tiêu của chúng ta.

Chiến lược Chính phủ số thì trọng tâm là chuyển đổi mọi hoạt động của Chính phủ lên môi trường số và sau đó là thay đổi cách vận hành của Chính phủ dựa trên dữ liệu và công nghệ số, tương tác với người dân, doanh nghiệp, dùng công nghệ để giải quyết các bài toán thiên niên kỷ. Chính phủ số là giải pháp đột phá để thay đổi cách vận hành của Chính phủ. Chính phủ số dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia.

Trọng tâm của Chiến lược Kinh tế số là tăng trưởng của kinh tế số 20-25%/năm, gấp ba tăng trưởng GDP, hướng đến mục tiêu kinh tế số năm 2025 chiếm 20% GDP và trên 30% vào năm 2030. 

Trọng tâm của Chiến lược Xã hội số là thúc đẩy người dân sử dụng các nền tảng số trong công việc và cuộc sống hàng ngày, là nâng cao kỹ năng số, kỹ năng an toàn thông tin cho người dân.

Chiến lược An toàn không gian mạng quốc gia là phát triển hệ sinh thái các sản phẩm an toàn, an ninh mạng để bảo vệ sự thịnh vượng của Việt Nam trên không gian mạng. Việt Nam phải trở thành cường quốc về an toàn, an ninh mạng.

Chiến lược chuyển đổi số báo chí thì trọng tâm là đưa sản xuất nội dung và phân phối nội dung lên môi trường số, đổi mới cách làm nội dung, đổi mới nguồn thu báo chí để không chỉ dựa vào quảng cáo, làm chủ nền tảng phân phối nội dụng trên không gian mạng.

Nếu có một từ chung để chỉ tất cả các chiến lược trên thì đó là chuyển đổi số. Trọng tâm của toàn ngành Thông tin và Truyền thông trong 5-10 năm tới và dài hơn nữa là chuyển đổi số. Bộ Thông tin và Truyền thông đang đề xuất Chính phủ cho phép đổi tên Bộ để phản ánh đúng chức năng nhiệm vụ của Bộ trong tình hình mới.

Về một số cách tiếp cận, giải pháp đột phá và cách làm mới để thực hiện các chiến lược:

1)- Quan điểm chỉ đạo: Việt Nam phải đi đầu về ICT, về công nghệ số. Bộ tập trung vào thể chế, tầm nhìn, chiến lược, qui hoạch, kế hoạch. Rà soát và sửa đổi thể chế để tránh chồng chéo, mâu thuẫn, loại bỏ những cản trở phát triển. Làm việc có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó, giải quyết triệt để các tồn đọng kéo dài; Kiểm tra, giám sát chuyển dịch thành giám sát, kiểm tra, nhất là online; Xây dựng Chính phủ số, chính quyền số để dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia.

Khẩu hiệu hành động là: Làm gương - Kỷ cương - Trọng tâm - Bứt phá. Làm gương của người đứng đầu, người đứng đầu có năng lực dẫn dắt, tháo gỡ khó khăn. Nhân viên thì kỷ cương, làm việc có kỷ luật, thực hiện nghiêm yêu cầu công vụ. Trọng tâm là trong nhiều việc thì chọn đúng việc trọng tâm, là việc nếu giải quyết được thì các việc khác sẽ tự giải quyết được; trọng tâm là 20% quyết định 80% nên phải tìm ra và chỉ đạo quyết liệt 20% đó. Bứt phá là khát vọng lớn, mục tiêu cao, cách tiếp cận, lời giải đột phá, độc đáo để biến việc khó thành dễ.

2)- Lĩnh vực ICT, công nghệ số, chuyển đổi số thì đi đầu ngay từ đầu, không đi tuần tự.

3)- Lấy thị trường trong nước để nuôi dưỡng và phát triển công nghệ, doanh nghiệp.

4)- Thay đổi thể chế để chấp nhận cái mới, đẩy mạnh ứng dụng cái mới để tạo thị trường cho cái mới, để từ đó thu hút công nghệ mới, nhân tài và đầu tư toàn cầu và để phát triển công nghệ mới, sản phẩm mới. Hình thành đặc khu đổi mới sáng tạo trên không gian mạng.

5)- Dùng nền tảng (Platforms) là giải pháp đẩy nhanh chuyển đổi số, giảm chi phí, hạ giá thành. Platforms là một loại hạ tầng mới.

6)- Thị trường mạnh phải đi với Nhà nước mạnh. Thị trường mạnh ở ngắn hạn. Nhà nước mạnh ở dài hạn, ở nhìn xa trông rộng, ở vạch ra tầm nhìn và dẫn dắt. Ngân sách cho khoa học công nghệ phải dành nhiều hơn cho các nghiên cứu công nghệ nền tảng, các nghiên cứu dài hơi.

7)- Nhà nước thúc đẩy chuyển đổi số thông qua việc dành ngân sách ít nhất 1% cho chuyển đổi số, mua sắm Chính phủ thì ưu tiên cho các sản phẩm công nghệ số.

8)- Đào tạo nguồn nhân lực chuyển đổi số thì chủ yếu thông qua các đại học số, thông qua các nền tảng trực tuyến MOOC (Massive Open Online Courses) đào tạo nâng cao, đào tạo lại và đào tạo cả đời. 

Về một số việc tập trung trong Quý II/2021

1)- Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng và ban hành Chương trình hành động của Bộ Thông tin và Truyền thông thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Hoàn thành tháng 5/2021. Anh Dũng - Thứ trưởng chỉ đạo.

2)- Đánh giá và sửa đổi Qui chế làm việc của Bộ Thông tin và Truyền thông. Định hướng: 1- Dân chủ phải đi với kỷ cương. 2- Bộ, Bộ trưởng chỉ làm những việc thuộc thẩm quyền, không làm thay việc của cấp dưới. 3- Tăng cường phân cấp, phân quyền mạnh mẽ đi với tăng cường giám sát, kiểm tra. Nhấn mạnh giám sát trước kiểm tra sau, giám sát thông qua các hệ thống công nghệ số và kết nối online với các đơn vị. Đây là sự chuyển dịch quan trọng trong hoạt động của bộ máy nhà nước. 4- Đề cao trách nhiệm cá nhân của các cấp trưởng đơn vị, chịu trách nhiệm về tiến độ, chất lượng công việc của đơn vị, chủ động giải quyết các vấn đề nóng, ách tắc của đơn vị, của lĩnh vực phụ trách. Anh Tuấn - Thứ trưởng chỉ đạo để ban hành lại trong Quý II/2021.

3)- Rà soát và hoàn thiện thể chế. Vụ Pháp chế đã tổng hợp 110 văn bản phải thay đổi để giải quyết vấn đề chồng chéo, mâu thuẫn, cản trở sự phát triển. Vụ Pháp chế lập kế hoạch sửa đổi. 70 thông tư thuộc thầm quyền của Bộ thì phải sửa trong năm 2021. Vụ Pháp chế là tổng chỉ huy.

4)- Công bố danh sách các hạ tầng dùng chung, các nền tảng chuyển đổi số dùng chung quốc gia. Trong Quý II/2021. Cục Tin học hoá chủ trì.

5)- Đẩy mạnh thông tin tuyên truyền về bầu cử đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung và có chiều sâu, tăng gấp đôi số tin bài trên báo chí. Chủ động đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch về nhân sự và tổ chức bầu cử. Trung tâm An toàn không gian mạng Quốc gia giám sát chặt chẽ thông tin trên không gian mạng. 

Về đặt hàng doanh nghiệp công nghệ số các bài toán lớn 

1)- Mạng xã hội thế hệ mới: Từ mô hình tập trung dữ liệu sang phân tán, tiến tới người sử dụng làm chủ dữ liệu của mình; Mạng xã hội có qui mô nhỏ hơn, định hướng khách hàng hơn, thậm chí có thu phí; Nền tảng giải quyết một nhu cầu xã hội rồi sau đó thành mạng xã hội; mạng xã hội âm thanh, giao tiếp bằng giọng nói; mạng xã hội đảm bảo an toàn thông tin cho người dùng; mạng xã hội doanh nghiệp phục vụ truyền thông nội bộ - Enterprise Social Networking (ESN); Công khai thuật toán; mạng xã hội là hạ tầng xã hội nên phải sạch, có trách nhiệm với người dùng và với xã hội; mạng xã hội là nền tảng nên phải chia sẻ giá trị với người dùng. Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam phát triển mạng xã hội thế hệ mới.

2)- Công cụ tìm kiếm thế hệ mới: Hỏi một câu thì có một câu trả lời đáng tin cậy, có thể dùng được, thay vì hỏi một câu thì có hàng triệu câu trả lời mà không biết độ tin cậy, ai trả quảng cáo cao thì câu trả lời hiện lên trước, vậy là tri thức đã bị tha hoá bởi đồng tiền. Giao tiếp với công cụ tìm kiếm qua giọng nói, thân thiện và gần gũi hơn.

3)- Bảo tàng cá nhân trên môi trường số và tiến tới phiên bản con người số bất tử có thể tương tác với người sống.

4)- Các nền tảng chuyển đổi số cho các ngành, các lĩnh vực. Danh sách các nền tảng này Bộ sẽ công bố trong Quý II/2021.