Tháng 7/2021

Thưa các đồng chí,

Tôi xin nói một ít số liệu về viễn thông để thấy xu thế chung của cả ngành Thông tin và Truyền thông của chúng ta.

Doanh thu viễn thông tăng trưởng 5%, chủ yếu là do băng rộng di động (tăng 14%) và băng rộng cố định (tăng 8%), nhưng thoại và nhắn tin sụt giảm mạnh (giảm 11%). Như vậy, muốn tăng trưởng cao thì phải có không gian mới, không thể chỉ dựa trên thị trường truyền thống. Tức là phải mở rộng khái niệm về viễn thông nếu muốn tăng trưởng trên 10%.

Tốc độ băng rộng, cả cố định và di động đều tăng 35%, nhưng thứ hạng quốc gia vẫn xung quanh Top 60. Vì vậy, các nhà mạng vẫn phải chú trọng nhiều hơn nữa vào chất lượng dịch vụ. Mục tiêu của chúng ta là vào Top 50 rồi 30. Bộ đã hoàn thiện hệ thống đo lường và sẽ tiến hành đo và công bố hàng quý.

Các loại rác viễn thông có xu thế giảm. Sim rác giảm 60%. Số người dân phàn nàn về tin nhắn rác giảm 70%. Số cuộc gọi rác giảm 30%. Nhưng các loại rác viễn thông vẫn là vấn nạn cho người dân. 

Tôi xin nhắc mấy việc quan trọng từ nay đến cuối năm. Thứ nhất, hoàn thiện các nền tảng công nghệ số tập trung toàn quốc để giúp các tỉnh thành phòng, chống Covid. Thứ hai, tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 mới đạt 41%, mục tiêu là 100%. Thứ ba, đưa các trợ lý ảo vào hoạt động để hỗ trợ cán bộ, công viên chức nhà nước. Thứ tư, cấp tần số 4/5G. Thứ năm, tập trung xây dựng các sàn nông sản thành các sàn thương mại điện tử Việt Nam. Thứ năm, hoàn thiện hệ thống đo lường giám sát không gian báo chí và không gian mạng. Thứ sáu, tận dụng cơ hội Covid để đẩy nhanh chuyển đổi số toàn dân và toàn diện, coi đây là cú huých trăm năm.

Về phòng chống Covid trong tình hình mới.

Thành lập bộ chỉ huy tiền phương do đồng chí Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng chỉ huy để hỗ trợ các tỉnh phía Nam dùng tối đa công nghệ trong tất cả các khâu phòng, chống dịch. Và cũng qua đây để thực hiện chuyển đổi số các tỉnh này. Huy động tất cả các doanh nghiệp công nghệ số cùng nhau hiệp lực xung quang Trung tâm quốc gia về công nghệ phòng chống covid. Các Sở Thông tin và Truyền thông phải tích cực, chủ động, đóng vai trò nòng cốt về sử dụng công nghệ trong phòng, chống Covid. Các công nghệ được phát triển theo hướng nền tảng số dùng chung toàn quốc, dữ liệu tập trung và kết nối. Phục vụ cho tất cả các khâu phòng, chống dịch, từ nhập cảnh, tới xét nghiệm, truy vết, cách ly và tiêm vắc-xin, cũng như cấp chứng nhận tiêm và hộ chiếu vắc-xin. Đây có thể là Trung tâm Quốc gia về công nghệ phòng, chống dịch đầu tiên trên thế giới. Trung tâm quốc gia này sẽ được sử dụng lâu dài để phòng, chống các loại dịch bệnh khác trong tương lai.

Báo chí vừa qua đưa nhiều tin về dịch gây hoang mang cho người dân, tỷ lệ tin gây hoang mang chiếm tới trên 20% tổng số tin về Covid. Bộ Y tế và Bộ Thông tin và Truyền thông đã thống nhất format mới về đưa tin cho báo chí theo hướng nhiều thông tin hơn, chứ không chỉ là số ca nhiễm, phân tích nhiều hơn, có nhìn rộng ra tình hình phòng, chống dịch của thế giới. Đưa tin để người dân biết cách phòng chống dịch để tuân thủ. Đưa tin để những kinh nghiệm tốt được chia sẻ, vì chống dịch Covid là chưa có tiền lệ. Đưa tin để người dân có niềm tin và ủng hộ chính quyền chống dịch. Đưa tin để tinh thần tương thân tương ái Việt Nam được lan tỏa. Đưa tin để Việt Nam tận dung cơ hội covid để chuyển đổi nhanh lên môi trường số, để sau Covid chúng ta sẽ xuất hiện ở một trạng thái mới - một xã hội được số hoá toàn diện.

Thưa các đồng chí,

Chúng ta đã đi qua 6 tháng đầu của năm 2021. Chúng ta đã hy vọng năm 2021 sẽ tốt đẹp hơn, sẽ may mắn hơn, đại dịch sẽ lắng xuống. Nhưng đã không như vậy. Vậy thì chúng ta phải tạo ra tương lai tốt đẹp hơn thay vì đợi nó đến.

Lĩnh vực bưu chính đã tìm thấy tương lai của mình trong thương mại điện tử và logistics. Thị trường này là 70-80 tỷ đô la vào năm 2025. Vụ vải Bắc Giang đã mang đến niềm tin từ một sàn nông sản nhỏ bé có thể phát triển thành sàn thương mại điện tử Việt Nam cho VNPost và ViettelPost. Chiến lược nông thôn bao vây thành thị sẽ lại một lần nữa thành công. Các công nghệ số mới, nhất là AI, đã mở ra một tương lai mới cho thương mại điện tử. Khách hàng của các sàn thương mại điện tử sẽ không phải mất nhiều thời gian tìm kiếm mà nói bằng ngôn ngữ tự nhiên: Tôi có 60.000 đồng và tôi muốn có 2 kg vải nhưng ở những cành trên cao nhiều ánh mặt trời và thời gian giao hàng không quá 2 ngày. Và sàn thương mại điện tử sẽ cho bạn nhìn thấy những quả vải mà bạn muốn mua. Ví dụ, nếu chỉ chiếm 5% thị phần thương mại điện tử và logistics thì năm 2025, Viettel Post hoặc VNPost đã có doanh thu 4 tỷ đô la. Hãy hình dung ra tương lai và sắn tay áo lên.

Viễn thông thì không thể có hơn 125 triệu thuê bao di động. Đã 5 năm nay, thị trường đó hầu như không tăng. Nhưng lại có thể có thêm 250 triệu thuê bao IoT. Có thêm 50 triệu thuê bao trên các nền tảng số. Đó là câu chuyện của 5 năm tới. Mọi người sẽ hỏi lấy đâu ra? Do chúng ta nghĩ ra thôi. Hãy tưởng tượng nhưng với một điều kiện duy nhất là các thuê bao mới đó phải mang lại giá trị cho khách hàng.

Thị trường Cloud sẽ là 5 tỷ đô la vào năm 2025. Vậy, các doanh nghiệp viễn thông sẽ chọn bao nhiêu, 10% hay 80%? Nếu là 80% thì không gian mới cho các doanh nghiệp viễn thông sẽ là 4 tỷ đô la. Vậy thì hãy đầu tư và hãy làm thị trường.

Vậy, các doanh nghiệp viễn thông lớn hãy đừng lập kế hoạch tăng trưởng 3-5%/năm nữa mà hãy là 10-15%/năm.

Nếu lĩnh vực an toàn thông tin chỉ tập trung vào các tổ chức thì doanh thu cũng sẽ nhanh chóng tới giới hạn. Trong đời thực, mỗi gia đình đều mua một cái khoá. Vậy mà trong thế giới ảo, có bao nhiêu máy điện thoại thông minh đã mua một cái khoá? Tai nạn trên không gian mạng là hàng ngày và rất nhiều là bởi vì, hầu như tất cả các căn hộ trên đó đều cửa mở không khoá. Trong khi đó, gần như toàn bộ cuộc sống của chúng ta đã chuyển qua đó. Vậy thì hãy bảo vệ 125 triệu máy điện thoại thông minh và hàng chục triệu PC, Ipad đi. Tăng trưởng sẽ không phải 25% mà sẽ là 50-60%. Một lần nữa, hãy tưởng tượng và tạo ra tương lai. 

Ứng dụng CNTT thì nay là chuyển đổi số. Chuyển đổi số thì là toàn dân và toàn diện. Toàn dân là 100 triệu dân. Toàn diện là tất cả các lĩnh vực. Vậy thị trường đó lớn cỡ nào? Nó lớn đến mức tưởng tượng cũng không ra. Vậy chỉ là làm thôi. Và luôn nhớ, giá trị mà chúng ta tạo ra cho khách hàng phải luôn lớn hơn chi phí mà họ bỏ ra cho chúng ta. Nếu với tư duy này thì thị trường chuyển đổi số của chúng ta là vô hạn. Vì khách hàng càng chi nhiều cho chuyển đổi số thì càng được hưởng lợi nhiều hơn.

Make in Vietnam là công nghiệp điện tử IoT, là thiết bị viễn thông, là thiết bị y tế, là công nghệ thông tin hoá lĩnh vực công nghiệp, là tất cả những gì mà chúng ta thiết kế và làm ra ở Việt Nam. Sự tưởng tượng ở đây cũng là vô hạn. Và cũng chỉ phải tuân thủ một nguyên tắc bất biến là, giá trị mà sản phẩm Make In Vietnam tạo ra cho khách hàng phải lớn hơn giá mà họ bỏ ra mua sản phẩm. Và con số 100 nghìn doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam vào năm 2025 chắc sẽ là con số nhỏ. Và tăng trưởng lĩnh vực công nghiệp ICT có thể lớn hơn 15% như hiện nay.

Báo chí gần chục năm qua đã giảm gần 3 lần nguồn thu và lâm vào khó khăn. Vậy có cách nào để nguồn thu tăng 3 lần không? Nếu vẫn cứ là quảng cáo dựa trên view thì chắc là sẽ giảm. Nếu vẫn cứ bảo hộ ngược, tức là ưu ái các nền tảng xuyên biên giới và siết chặt báo chí trong nước, thì chắc không phải giảm 3 lần mà sẽ là 4-5 lần. Nếu cứ tiếp cận khách hàng thông qua các nền tảng của doanh nghiệp khác, nhất là các nền tảng xuyên biên giới, thì không phải giảm 4-5 lần mà tờ báo sẽ biến mất. Nếu vẫn để người khác quảng cáo gì cũng được trên mặt báo của mình thì tờ báo sẽ không còn thương hiệu nữa. Nếu cứ tiếp tục giật tít, câu view thì thành lá cải. Mà lá cải thì giá cũng lá cải thôi. Nếu vẫn tiếp tục đưa tin ai, ở đâu, làm gì, khi nào thì tờ báo chắc không thể bằng một phần nghìn mạng xã hội, vì họ có hàng chục triệu phóng viên ở khắp mọi nơi. 

Vậy thì báo chí sẽ làm gì? Làm ngược lại những gì đang làm. Và quay về với những giá trị cốt lõi nhất của báo chí, của báo chí cách mạng Việt Nam. Quay về để đi xa hơn. Chỉ có quay về thì mới biết đường đi. Và đường đi đó có thể là vừa làm giống, vừa làm khác với mạng xã hội. Làm giống là hãy biến mỗi tờ báo thành một mạng xã hội nhỏ. Làm giống là tờ báo phải công nghệ nhiều hơn (15-30% lao động là dân công nghệ). Làm khác là tin xác thực, là phân tích, là dữ liệu nhiều hơn, là dẫn dắt, định hướng, là giải pháp nhiều hơn. Làm khác là nguồn thu không chỉ dựa vào quảng cáo.

Đã đến lúc tất cả chúng ta cùng nhau suy nghĩ lại những việc mình đang làm, những cách mình đang làm. Cái bất biến là mục tiêu chứ không phải cách làm. Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang tạo ra cơ hội cho những thay đổi lớn. Covid-19 là cú huých mạnh để thúc đẩy chúng ta thay đổi nhanh hơn, theo hướng xanh hơn và số hơn Tất cả chúng ta hãy cùng suy nghĩ để kiến tạo một tương lai mới cho chính mình.

Xin trân trọng cảm ơn!